Alfabeet, digibeet, AIbeet?

Rijken worden steeds rijker: wat is rol van ChatGPT?

In de snel evoluerende wereld van kunstmatige intelligentie (AI) vormt ChatGPT een indrukwekkend hoogtepunt. Echter, met deze technologische vooruitgang kan een zorgwekkende trend ontstaan: de toenemende kloof tussen degenen die toegang hebben tot dergelijke technologieën en degenen die achterblijven.

Vergelijkbaar met de uitdagingen die analfabetisme en digibetisme in het verleden vormden, dreigt het onvermogen om ChatGPT en soortgelijke AI-tools te gebruiken een nieuwe categorie van 'technologisch analfabetisme' te creëren. Dit treft vooral mensen in minder welvarende gemeenschappen, waar toegang tot de nieuwste technologieën vaak beperkt is. We lopen een grote kans om een nieuwe groep 'betismen' te creëren: het AIbetisme.

Deze kwestie spiegelt de bredere, wereldwijde kloof tussen rijk en arm. In rijkere landen en gemeenschappen is er vaak overvloedige toegang tot geavanceerde technologieën, terwijl in armere gebieden deze hulpmiddelen schaars of zelfs afwezig zijn. Dit resulteert in een onevenwichtig speelveld waarbij de 'haves' steeds meer voordelen genieten van AI, zoals ChatGPT, terwijl de 'have-nots' verder achterop raken. De serie 'Altered Carbon' op Netflix is daar een mooi voorbeeld van. Je lichaam is een sleeve, en als je een nieuwe nodig hebt dan 'resleeve' je even. Althans als je het geld hebt. Een onderzoek van Oxfam Novib liet zien dat het vermogen van de vijf rijkste mensen ter wereld in de periode 2020-2024 is verdubbeld, terwijl het vermogen van 5 miljard mensen is gedaald.

Waarom worden rijken steeds rijker?

De vraag is hoe het komt dat rijken steeds rijker worden. Alhoewel daar natuurlijk heel erg veel redenen voor te noemen zijn is er wat mij betreft een de allerbelangrijkste. En dat is een wat technische, namelijk scheidbaarheid. Schaalbaarheid komt grofweg neer op het volgende: als je tien keer zoveel omzet maakt, maar je kosten nemen maar een fractie daarvan toe, dan heb je een product dat schaalbaar is. Dat geldt met name voor digitale producten. Wil je immers je huis twee keer zo snel laten schilderen, heb je ook twee keer zoveel schuldig nodig. Als je een webwinkel hebt koop je maar een beperkte hoeveelheid extra kosten te maken om twee keer zoveel omzet te krijgen. De opkomst van internet heeft hier een cruciale rol gespeeld. Sommigen zagen internet als het creëren van een gelijk speelveld voor iedereen. Iedereen kon immers zijn eigen winkel beginnen, zijn eigen blog post een, of een dienst aanbieden over de hele wereld. De praktijk is echter helaas anders geworden. De macht concentreert zich bij een nog kleiner aantal bedrijven. Denk aan Google, Amazon, Microsoft, AirBnB, Uber. We noemen dit het 'the winner takes it all effect'. Technieken als de blockchain / crypto en ook ChatGPT zullen deze trend alleen maar versnellen. Althans, zo is mijn stellige overtuiging.

Laten we streven naar een echt level playing field

Het is mijns inziens cruciaal dat de technologische ongelijkheid wordt aangepakt. Overheden, onderwijsinstellingen en techbedrijven moeten samenwerken om toegang tot en educatie over deze nieuwe technologieën te verbeteren. Dit omvat niet alleen het beschikbaar maken van de hardware en software, maar ook het bieden van training en ondersteuning om mensen te helpen deze tools effectief te gebruiken. En laten we ook blij zijn dat we belasting betalen om zo voor iedereen deze kansen te scheppen.

Samenvattend, terwijl ChatGPT en vergelijkbare AI-technologieën enorme potentie hebben, mogen we niet de impact negeren die ze kunnen hebben op het vergroten van de digitale kloof. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat deze technologische vooruitgang ten goede komt aan iedereen, ongeacht hun economische of sociale status.